Newsletter Nauka i Zdrowie

Piątek, 14 marca 2025

Margit Kossobudzka-Lipińska
dziennikarka działu Nauka, Klimat i Zdrowie

To znany paradoks wczesnej wiosny – mimo że robi się ciepło i słonecznie, wiele osób czuje senność i kompletny brak energii.
Z reguły dokuczają nam zmęczenie, brak energii przy wykonywaniu codziennych czynności, ale też ból głowy, wahania nastroju, apatia, choć też drażliwość, kłopoty ze snem czy brak apetytu.

Dlaczego wiosna nas dołuje?

Nasze ciała funkcjonują w różnych rytmach – dobowym, rocznym, a nawet w rytmie między kolejnymi uderzeniami serca. Mózg lubi taką regularność: jeśli przez większość dni śpimy, jemy i pracujemy mniej więcej o tych samych porach, to uczy się, jak efektywniej zarządzać naszymi zasobami.

Tymczasem nagle przychodzą gwałtowne zmiany - dzień robi się wyraźnie dłuższy, jest ciepło, świeci słońce. W takich warunkach organizm może doznać szoku adaptacyjnego. Fachowo taki stan nazywa się zmęczeniem centralnym (ang. central fatigue), co w uproszczeniu można rozumieć jako przebodźcowanie układu nerwowego. 
Jak sądzą naukowcy, kluczową rolę w tych procesach odgrywają zmienne stężenia serotoniny i melatoniny, wydzielanych w naszym ciele.
Jak to w życiu bywa, część z nas adaptuje się do tych zmian lepiej (czyli szybciej), a część gorzej i dłużej. Przesilenie wiosenne z reguły trwa od kilku do kilkunastu dni.
Jest kilka sposobów na poprawę samopoczucia w tym okresie. Należy zadbać zarówno o właściwy odpoczynek (dobry sen), jak i o regularną aktywność fizyczną, najlepiej na świeżym powietrzu. Ważne jest szczególnie wystawianie się na działanie światła słonecznego z rana - w ten sposób nasze wewnętrzne zegarki nakręcą się na nowo.
Eksperci przestrzegają, by sportowego sezonu wiosennego nigdy nie zaczynać od wysokiego C, ale dozować go z umiarem. Idealne będą marsze, nordic walking, bardzo delikatny trucht, czy jazda na rowerze.
Dajmy sobie też czas na adaptację. To proces naturalny, nie próbujmy na siłę pobudzać ciała do wysiłku. Za chwilę samo dostosuje się do nowych warunków, o ile o to zadbamy.

NAUKOWCY DONOSZĄ

AI znalazła siedem genów, które przyspieszają starzenie się mózgu
Sztuczna inteligencja znalazła też 13 leków, które mogą wpłynąć na cechy związane z tymi genami. A więc mogą spowolnić starzenie się mózgu.
CZYTAJ WIĘCEJ

SEZON NA FITOESTROGENY

NIE MIESZAJ...

PORADNIK

PRAWDA CZY MIT

Czy możemy sami się połaskotać?
Pośród dziwacznych reakcji naszego ciała jedna wybija się na pierwszy plan - łaskotki.
CZYTAJ WIĘCEJ

PODCAST ZDROWA ROZMOWA